آثار و برکات و فواید و فضایل صلوات فرستادن و نوشتن صلوات

فضیلت نوشتن صلوات

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: هر کس در کتابی یا نوشته ای بر من صلوات بنویسد (الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ)، تا زمانی که نام من در کتاب هست فرشتگان پیوسته برای او از درگاه حق طلب آمرزش می کنند.

معنا و مفهوم صلوات

واژه صلاه ، صلوه  و جمع آن صلوات به معني نماز خواندن و درود و تحيت است. صلي الله عليه يعني خداوند بر او درود فرستاد، در معجم الوسيط هم صلاه  به معناي دعا است.

صاحب الميزان در مورد کلمه صلوه  مي گويد:«کلمه صلوه  در اصل به معناي انعطاف بوده، و صلاه  خدا بر پيغمبر به معناي انعطاف او به وي است، به وسيله رحمتش، البته، انعطافي مطلق، چون در آيه شريفه صلات را مقيد به قيدي نکرده، و همچنين صلاه  ملائکه او بر آن جناب، انعطاف ايشان است بر وي، به اينکه او را تزکيه نموده و برايش استغفار کنند، و صلات مومنين بر او انعطاف ايشان است به وسيله درخواست رحمت براي او.»(الميزان/ 61/705)

 راغب اصفهاني نيز در معني صلوه  معتقد است:«صلوات رسول الله و نماز مسلمانان، تزکيه ايشان است. همچنين دعا و استغفار فرشتگان مثل مردم است و صلاه که عبادت مخصوص است اصلش دعا است. و اين عبادت خاص به اين کلمه ناميده شده است.» (مفردات/ 392)

در تفسير جوان نيز آمده است که «چنانچه صلوات به خدا نسبت داده شود به معني فرستادن رحمت است و هرگاه به فرشتگان و مومنان منسوب گردد به معني طلب رحمت مي باشد.»(تفسير جوان/71/ 623)

صلوات در آينه قرآن و کلام معصوم (ع)

 در سوره احزاب آيه 65 خداوند با تاکيد مي فرمايد: «خدا و فرشتگان او بر پيامبر اسلام درود مي فرستند، شما هم اي کساني که ايمان آورده ايد بر او صلوات بفرستيد، و آن طور که بايد، تسليم شويد.»

خداوند در اين آيه تاکيد مي کند که ابتدا من و ملائکه بر پيامبر (ص) صلوات مي فرستيم و به پيروي از ما شما انسانها بر ايشان و آلش سلام و درود بفرستيد.

 در حکمت 163 نهج البلاغه آمده است «اذا کانت لک الي الله سبحانه حاجه فابدا بمساله الصلاه علي رسوله ثم سل حاجتک فان الله اکرم من ان يسال حاجتين فيقضي احدا هما و يمنع الاخري».

«هرگاه از خداي سبحان درخواستي داري، بر پيامبر اسلام(ص) درود بفرست سپس حاجت خود را بخوان، زيرا خداوند بزرگوارتر از آن است که از دو حاجت درخواست شده، يکي را برآورده و ديگري را بازدارد.»

 تمام دعاهاي صحيفه سجاديه نيز با صلوات آغاز مي شود و يا پايان مي يابد. در برخي از دعاها نيز در اواسط دعا، صلوات فرستاده شده است زيرا ائمه معتقدند صلوات، ذکر برآورده شدن حاجت است و در هر دعايي که صلوات فرستاده شود اجابت آن از سوي خدا حتمي است.

ايشان در دعاي 44 به کرات صلوات را تکرار کرده و دعا براي حفظ توحيد، رسيدن به منزلت بالا در نماز، شناخت حرمت خدا را از خداوند مسالت مي کند.

 در قسمتي از اين دعا مي فرمايند:«اللهم صل علي محمد و اله، في کل اوان وقت و کل و علي کل حال عدد ماصليت عليه، و افعان ذلک کله بالاضعاف التي لا يحصيها غيرک، انک فعال لما تريد «بار خدايا بر محمد و آل محمد درود فرست، به شمار درودهايي که بر هر کس نثار فرموده اي و چندين برابر آن به چندين برابر که هيچ کس جز تو شمار آن نداند، که تو هر چه خواهي کني.»امام صادق (ع) نيز در باب اهميت صلوات  مي فرمايند:«کسي که شهادت بدهد خدايي جز خدايي يگانه نيست و اگر شهادت دهد که حضرت محمد (ص) رسول خداست، ده هزار حسنه براي او نوشته مي شود.»  (ثواب الاعمال/ 32)
 

کيفيت صلوات بر پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم

در مورد کيفيت صلوات، روايات فراواني است که درود و سلام بر پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را همراه با آلش مقبول مي دانند.
اين نوع کيفيت صلوات از منابع شيعه و سني قابل اثبات است، چنانکه در صحيح مسلم، سن ابن داود ترمذي، نساني، موطا مالک، مسند احمد و سنن دارمي، از ابومسعود انصاري روايت کنند که گفت:
«رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آمد و با ما در مجلس سعد بن عباده نشست «بشيربن سعده ابونعمان بن بشير به او گفت: اي رسول خدصلي الله عليه و آله و سلم خداوند ما را فرمان داده تا بر شما صلوات فرستيم، چگونه بر شما صلوات فرستيم؟ راوي گويد: رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم (به گونه اي) ساکت شد که ما آرزو کرديم اي کاش او چنين سوالي نکرده بود سپس فرمود بگوييد خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهيم صلوات فرستادي، و بر محمد آل محمد فزوني بخش، همان گونه که بر ابراهيم در جهانيان فزوني دادي.
از حضرت علي  عليه السلام نيز روايت است که ايشان فرمودند «اصحاب گفتند اي رسول خدا چگونه بر شما صلوات فرستيم که فرمود «بگوييد: خداوندا بر محمد و آل محمد صلوات فرست، همان گونه که بر ابراهيم و آل ابراهيم صلوات فرستادي، راستي که تو ستوده و والايي، و بر محمد و آل محمد فزوني بخش، همان گونه که بر ابراهيم و آل ابراهيم فزوني دادي، براستي که تو پسنديده و عظمايي» (کنزالعمال)

برکات و ثواب صلوات
در باب ثواب صلوات روايات فراواني است که تاکيد مي کند ده هزار بار حسنه دارد، رحمت و برکت و لطف و کرامت خدا را به همراه دارد، معادل با پاداش و ثواب تسبيح و تکبير خداست، ارتقاء درجه به همراه دارد، معادل سبحان الله و الحمدالله و لا اله الا الله و الله اکبر است.
صلوات برکات فراواني را براي شخص بدنبال دارد که برکات صلوات را مي توان به برکتهاي دنيوي و اخروي تقسيم کرد.
در دنيا صلوات باعث برآورده شدن حاجت، ازدياد مال، رفع فقر، بخشش گناهان، اداي قرض، خوشبو شدن، درمان فراموشي، رفع نفاق، نجات از سختي، تندرستي، خواب مقصود ديدن و درک امام قائم مي شود.
براي اثبات برخي از موارد ذکر شده به کلام ائمه استناد مي کنيم.
حضرت رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند «صلوات فرستادن، فقر ر ابرطرف مي کند»
امام صادق  عليه السلام مي فرمايند: هر کس بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگويد:«اللهم صل علي محمد و آل محمد وعجل فرجهم » (خدايا بر محمد و آلش درود بفرست و به فرجشان سرعت بخش) نخواهد مرد تا آن که امام قائم از خاندان پيغمبر  عليه السلام را درک و به ملاقاتش نايل آيد.»
از ديگر برکات حائز اهميت صلوات از بين رفتن گناهان است، چنانکه امام رضا به نقل از رسول خدا مي فرمايند:«الصلاه علي و علي اهل بيتي تذهب بالنفاق» «صلوات و درود بر من و خاندان من نفاق را از بين مي برد».
و اما برکات اخروي صلوات را مي توان به پنج مرحله تقسيم کرد. 1- عالم برزخ 2- قيامت 3- پل صراط 4- جهنم 5- بهشت.

1- عالم برزخ
مداومت بر صلوات، عذاب قبر را در عالم برزخ دور مي کند، ظلمت گناه را از بين مي برد، عذاب را از همه اهل قبرستان دور مي کند، ثواب صلوات سنگين تر از گناهان است، صلوات، فريادرس ايشان در قبر است، چهره انسان را در برزخ نوراني و جان کندن را راحت مي کند.
ابوعلقه مي گويد: پيامبرصلي الله عليه و آله و سلم بعد از نماز صبح رو به طرف ما کرد و فرمود: «اصحاب من! ديشب عمويم حمزه و برادرم جعفر(طيار) را در خواب ديدم به آن دو نزديک شدم و گفتم: پدر و مادرم فدايتان، کدام عمل را برتر يافتيد؟ پاسخ دادند: پدر و مادر به فدايت، ما صلوات بر تو، تشنه را سيراب کردن و محبت علي بن ابيطالب را برترين اعمال يافتيم.»

2- قيامت
از ائمه عليه السلام آمده که هر کس در دنيا مداومت بر صلوات داشته باشد خصوصاً در روز جمعه، صلوات، شفيع ايشان مي شود در قيامت، همچنين صلوات بسيار، صلوات فرستنده را در روز قيامت نزديک ترين فرد به پيامبر قرار مي دهد، خداوند از هر جهت بر فرد نور مي تاباند، هفتاد حاجتش را در قيامت برآورده مي کند و او را در زير عرش الهي قرار مي دهد. همچنين اين صلوات ها موجب سنگيني اعمال در قيامت و افضل اعمال محسوب مي شود و ذخيره اي خوب براي ايشان در قيامت به حساب مي آيد.
از پيغمبر نقل است که فرمودند: «سه کس در روز رستاخيز آن روزي که سايه اي جز سايه خداوند نخواهد بود در زير عرش الهي خواهند بود: «عرض شد: يا رسول الله آنها چه کساني هستند؟»
فرمود: «آن کس که اندوه غمزده اي از امت من را برطرف سازد و کسي که سنت مرا زنده نمايد و آن کس که فراوان بر من صلوات فرستد.»

3- پل صراط
صلوات، راهنماي انسان در هنگام عبور از پل صراط است و نوري است که راه را بر او روشن مي کند، چنانکه رسول گرامي اسلامصلي الله عليه و آله و سلم مي فرمايند: «اکثروا الصلاه علي فان الصلوه علي نور في القبر و نور علي الصراط و نور في الجنه»
«بر من بسيار درود بفرستيد چرا که درود فرستادن بر من، براي صلوات فرستنده، نوري است در قبر و نوري است بالاي صراط و نوري است در بهشت.»

4- جهنم
صلوات انسان را از گرماي جهنم مصون مي دارد و مانعي است در ورود به آتش جهنم.
رسول خدصلي الله عليه و آله و سلم فرمودند: «لن يلج النار من صلي علي و من نسي الصلوه علي فقد أخطأ طريق الجنه» «آن کس که بر من درود بفرستد، داخل آتش نخواهد گرديد و هر کس درود فرستادن بر من را فراموش کند، از راه بهشت به خطا خواهد رفت.»

5- بهشت
صلوات فرستندگان در بهشت، حورالعين نصيبشان مي شود، دوست پيامبر در بهشت شده و هفتاد هزار قصر بهشتي دريافت مي کنند، شراب سلسبيل مي نوشند، در زمره خواص پيامبر وارد بهشت مي شوند.
شخصي از پيامبر پرسيد: صلوات فرستادن امت، ارسال تحفه اي است به نزد شما، آيا از جانب شما تحفه اي براي ايشان خواهد بود؟
آن حضرت فرمود:«امروز، صلوات امت بر من، تحفه اي است از ايشان براي من، و فردا، تحفه من براي ايشان، در بهشت خواهد بود.»

آداب صلوات
حال که به اهميت صلوات و آثار و برکات آن پي برديم بهتر است بدانيم چه موقع و کجا صلوات فرستادن ثواب بيشتري دارد البته، هدف، ذکر صلوات و مداومت بر آن است اما از آنجا که مؤمن باهوش است به دنبال چيزهايي است که اين حساب را چندين برابر مي کند لذا به دنبال زمان مناسب و مکان مناسب براي فرستادن صلوات مي گردد.

زمان صلوات
بهترين زمان صلوات پنج شنبه شب تا غروب جمعه است.
از امام جعفر صادق نقل است که: «در آخر روز پنج شنبه و شب جمعه، جمعي از ملائکه، از آسمان فرود مي آيند، که با ايشان، قلم ها از طلا و لوحها از نقره هست، و در آخر روز پنج شنبه و شب جمعه و روز جمعه تا وقت غروب، چيزي به جز صلوات بر پيغمبر و آل آن حضرت عليهم السلام را نمي نويسند» هر وقت که انسان ياد خداست بهتر است که صلوات فرستد، روز مبعث، هنگام شنيدن صداي اذان، ماه شعبان بعد از نماز صبح و هنگام طلب حاجت، از بهترين اوقات صلوات فرستادن است. امام صادق عليه السلام فرمودند: پس از نماز صبح، پيش از آن که حرفي بزني صدبار بگوييد: «يا رب صلي علي محمد و آل محمد و عجل فرج آل محمد و اعتق رقبتي من النار»

مکان صلوات
در هنگام عبور از مسجد، ورود به مسجد، عطسه کردن، وزش باد، ذبح گوسفند، و در مکان خوانده شدن خطبه ازدواج، فرستادن صلوات مستحب است. رسول خدا مي فرمايند: هر که باشيد بر من درود فرستيد زيرا درود شما به من مي رسد اما در روايات بر برخي مکانها تأکيد شده از جمله: حضرت علي عليه السلام مي فرمايند: «هرگاه از مسجدي عبور کرديد، بر پيغمبرصلي الله عليه و آله و سلم صلوات بفرستيد»
آنچه که از بررسي آيات و روايات مي توان استنباط نمود اين است که فرستادن صلوات اولاً بايد به شکل درود و سلام بر پيامبر و آلش باشد تا قبول شود، از طرفي فرستادن صلوات در همه زمان ها و همه مکان ها ضروري است و ذکر برآورده شدن حاجت به حساب مي آيد و داراي ثواب و برکات فراواني است که در دنيا و آخرت برفرستنده صلوات سرازير مي شود.
 دستور ختم صلوات
براى برآورده شدن حاجات و اداى دين و رسيدن به مطالب ختم صلوات مجرب است كه چهار نوع آن را ذكر مى كنيم .
نوع اول ؛ آن است كه اگر كسى حاجتى داشته باشد به دل مى گذراند يا به زبان مى گويد: كه چنان حاجتم تا فلان مدت برآورده شود، چهارده هزار صلوات بفرستيم و هر هزارى براى يكى از ائمه - (عليه السلام ) - هديه باشد و چنان چه حاجت برآورده شد وفا كند.
نوع دوم ؛ روزى هزار بار صلوات بفرستد و هر هزار تا را براى يكى از ائمه - (عليهم السلام ) - هديه كند در بين يا در پايان حاجت روا شود.
نوع سوم ؛ روزى هزار بار صلوات بفرستد، تا دو ماه پى در پى چون ماه تمام شود آن مطلب ان شاءالله برآورده شود.
نوع چهارم : براى قضاى حاجت و اداى دين مجرب است ، از شب جمعه شروع كند تا دو هفته و در هر شب ، نصف شب بخواند.
شب اول غسل كند و ساير شب ها ضرورى نيست . شب جمعه ؛ اللهم صل على محمد و آل محمد، هزار بار.
شب شنبه ؛ اللهم صل على اميرالمؤ منين .
شب يكشنبه ؛ اللهم صل على فاطمة الزهراء
شب دوشنبه ؛ اللهم صل على الحسن .
شب سه شنبه ؛ اللهم صل على الحسين .
شب چهارشنبه ؛ اللهم صل على على بن الحسين .
شب پنج شنبه ؛ اللهم صل على محمد بن على .
شب جمعه ؛ اللهم صل على جعفر بن محمد.
شب شنبه ؛ اللهم صل على موسى بن جعفر.
شب يكشنبه ؛ اللهم صل على على بن موسى .
شب دوشنبه ؛ اللهم صل على محمد بن على .
شب سه شنبه ؛ اللهم صل على على بن محمد.
شب چهارشنبه ؛ اللهم صل على حسن بن على .
شب پنج شنبه ؛ اللهم صل على حجة بن الحسن .
شب جمعه سوم ؛ اللهم صل على العباس الشهيد.
ان شاءالله برآورده مى شود و هر شب بايد هزار بار اين صلوات را بگويد.

اهمیت صلوات

امام صادق علیه السلام نیز در باب اهمّیت صلوات می‌فرمایند: «كسی كه شهادت بدهد خدایی جز خدایی یگانه نیست و اگر شهادت دهد كه حضرت محمّد صل الله رسول خداست، ده هزار حسنه برای او نوشته می‌شود.» در مورد كیفيّت صلوات، روایات فراوانی است كه درود و سلام بر پیامبر(ص) را همراه با آلش، مقبول می‌دانند. این نوع كیفيّت صلوات از منابع شیعه و سنّی قابل اثبات است. روایات فراوانی است كه تأكید می‌كند كه صلوات ده هزار بار حسنه دارد، رحمت و بركت و لطف و كرامت خدا را به همراه دارد، معادل با پاداش و ثواب تسبیح و تكبیر خداست، ارتقای درجه به همراه دارد، معادل سبحان الله و الحمدالله و لا اله الّا الله و الله اكبر است. صلوات بركات فراوانی را برای شخص به دنبال دارد. بركات صلوات را می‌توان به بركت‌های دنیوی و اخروی تقسیم كرد. در دنیا صلوات باعث برآورده شدن حاجت، ازدیاد مال، رفع فقر، بخشش گناهان، ادای قرض، خوشبو شدن، درمان فراموشی، رفع نفاق، نجات از سختی، تندرستی، خواب مقصود دیدن و درك امام قائم علیه السلام می‌باشد.

برای اثبات برخی از موارد ذكر شده، به كلام ائمّه علیهما السلام استناد می‌كنیم. حضرت رسول اكرم صل الله می‌فرمایند: «صلوات فرستادن، فقر را برطرف می‌كند.» از دیگر بركات حائز اهمّیت صلوات، از بین رفتن گناهان است؛ چنان‌كه امام رضا علیه السلام به نقل از رسول خدا صل الله می‌فرمایند: «الصّلاه علی و علی اهل بیتی تذهب بالنّفاق؛ صلوات و درود بر من و خاندان من نفاق را از بین می‌برد.»